ANTWERPEN - Er zit nog romantiek in de kunstwereld. In het Muhka kunt u gaan kijken naar ,,Dear ICC'', een tentoonstelling over de pioniersjaren van het Internationaal Cultureel Centrum in Antwerpen, de eerste officiële instelling voor actuele kunst in Vlaanderen.

IN Dear ICC geeft de curator Johan Pas een overzicht op vijftien jaar ICC in het Koninklijk Paleis aan de Meir, van 1970 tot 1985. Dat waren ook de jaren waarin Danny Devos leerde wat body art was, en zelf performances begon te maken. Twintig jaar later neemt Devos afscheid als een van de sleutelfiguren achter het NICC, dat het ICC in 1998 zou opvolgen. Van 1 februari 1998 tot eind 2004 was hij verantwoordelijke voor het NICC-adviesbureau. Samen met hem blik ik terug op vijftien jaar ICC en zes jaar NICC.

Ik ontmoet Devos op de laatste namiddag van het voorbije jaar, als hij nog een paar uur voor het adviesbureau zal werken. We wandelen door de tentoonstelling Dear ICC in het Muhka. Ergens tegen een muur hangen archiefstukken over een van zijn performances. Er hangt een brief tussen die Devos op woensdag 30 juli 1980 op de post deed. Hij wist alleen niet dat de post die dag zou staken. Hij leest de brief voor: ,,Nadat ik deze bladen heb verstuurd, ben ik naar het NICC gegaan en ik heb mij in het gebouw verstopt. Niemand weet waar. Ik vraag u mij te komen zoeken. Ik eet niet. Ik drink niet. Ik heb slaappillen bij de hand."

De slaappillen hoefde hij gelukkig niet te gebruiken. De brieven bleven bij de post liggen, maar via vrienden kwam de Antwerpse kunstwereld er toch achter dat Danny Devos zich in het Koninklijk Paleis aan de Meir had verschanst. Op zaterdag 2 augustus, rond één uur in de namiddag, vonden ze hem. De eerste die hem aantrof in de kelder van het gebouw, was Anne-Mie Van Kerckhoven. Op de opening van de tentoonstelling die toen in het ICC liep, had hij haar al eens gezien, maar in de kelder van dat ICC ontmoetten ze elkaar voor de eerste keer. Drie weken later waren ze een paar, in 1983 trouwden ze en anno 2005 mag je ,,AMVK'' en ,,DDV'' gerust het markantste stel uit de Vlaamse kunstscène noemen. Samen richtten ze de band Club Moral op, waarin tegenwoordig ook Mauro Pawlowski speelt.

De tentoonstelling Dear ICC beslaat de periode van 1970 tot 1985. In de jaren zeventig zou videokunst een begrip worden en werd conceptuele kunst soms broederlijk naast tomeloze expressie op doek opgehangen.

Dear ICC is een nuchtere terugblik geworden. Geen nostalgie, geen kritische kijk, geen artistiek statement over de jaren waarin elk denken over wat kunst zou kunnen zijn, op losse schroeven werd gezet. De tentoonstelling is ingedeeld in zeven etappes: ,,Wat zegt u het ICC?'', ,,Archief'', ,,Schilderkunst en sculptuur'', ,,Publieke ruimte'', ,,Concept'' en ,,Performance''. Elke etappe archiveert en toont kunst die tussen 1970 en 1985 in het Koninklijk Paleis aan de Meir werd getoond. Boven aan een trap staat een monitor met beelden van een performance uit 1980. Een man laat zich zes keer achter elkaar van een trap vallen. De man heet Danny Devos. ,,Die beelden zijn toevallig opgedoken", vertelt Devos. ,,Ik heb ze vierentwintig jaar niet gezien." Zes keer van een trap vallen, met ontbloot bovenlijf. ,,Dat ziet er altijd wel iets beter uit. Dan is het materiaal van het menselijk lichaam wat beter zichtbaar." Of dat ontbloot bovenlijf een handelsmerk is geworden van zijn performances? Zelf noemt hij het liever niet zo.

Verderop staan we voor een maquette van een van de sleutelmomenten van de Belgische kunstwereld in de jaren zeventig: Office Baroque van Gordon Matta-Clark. In 1977 deed de Amerikaanse kunstenaar een reeks ruimtelijke ingrepen in een leegstaand kantoorgebouw tegenover Het Steen. Hij zaagde er hele stukken uit vloeren en muren, en herschiep het gebouw tot een kunstwerk. ,,Ik heb er nog in rondgewandeld'', vertelt Devos. ,,Het was indrukwekkend. En toch zo simpel. Of hoe schaalvergroting ervoor kan zorgen dat iets heel eenvoudigs overweldigend kan zijn."

Het gebouw zou worden gesloopt, maar uit de pogingen om het alsnog te bewaren, groeide een stichting: de Gordon Matta-Clark-Stichting. Tien jaar na Office Baroque leidde het bestaan van die stichting tot de oprichting van het Muhka.

IN 1998 verdween het ICC. Nadat kunstenaars het Koninklijk Paleis aan de Meir hadden bezet, werd het NICC opgericht. Het NICC zet zich sindsdien in voor de belangen van kunstenaars en profileert zich tegelijk als tentoonstellingsmaker.

Intussen zijn er ook andere spelers in het veld: de overheid heeft een steunpunt opgericht voor de sector, er is een kunstenaarsstatuut en er is een kunstenaarsloket waar kunstenaars terechtkunnen voor juridisch advies. Als ik Danny Devos vraag naar de rol van het NICC in de toekomst, gaan zijn ogen toch nog fonkelen. Er staat nog altijd iemand voor me die, als het moet, de barricaden op gaat. ,,Het NICC is in de eerste plaats een belangenbehartiger. Een waakhond dus. Als er iets verkeerd gaat, moet het NICC de alarmknop indrukken, de troepen mobiliseren en ten strijde trekken. En daar zal ik als wakker lid voor blijven zorgen." Hij grijnst.

,,Dear ICC. Aspecten van de actuele kunst in België 1970-1985'' loopt tot 27 februari in het Muhka, Leuvenstraat 32, Antwerpen. Info: 03-260.99.99, www.muhka.be Club Moral geeft zijn eigen tijdschrift uit. Het nieuwe nummer van ,,Force Mental'' vindt u op www.clubmoral.com/forcemental/16. Met bijdragen van Ons Feuilleton/AMVK, Mauro Pawlowski, Ivan H. Sladek, DDV, Dennis Tyfus, Sickboy en anderen.