Danny Devos in galerie S&S bij ‘artificiële’ prenten van Masereel en de machine ‘Marteau Pilon’. — © FH

Danny Devos maakt Masereel-prenten met dank aan artificiële intelligentie

Wie de mogelijkheden van artificiële intelligentie wil zien, moet zeker een bezoek brengen aan galerie S&S in Borgerhout. In de expositie ‘La révolte des machines’ draait kunstenaar Danny Devos collega Frans Masereel door een beeldengenerator met artificiële Intelligentie. In deze intrigerende tentoonstelling is nauwelijks nog duidelijk of de mens of de computer het woord voert.

De tentoonstelling bij S&S in de Gijselsstraat 60 kent een voorgeschiedenis. In 2021 gaf Danny Devos zijn eigen naam als opdracht aan een beeldengenerator met artificiële intelligentie. In het verleden maakte de Borgerhoutse kunstenaar naam met performances en installaties waarbij hij doordrong in de daden en de gedachten van criminelen. Hij was benieuwd naar wat een computer daarmee zou aanvangen.

Op zijn vraag naar artificiële werken van Danny Devos leverde het AI-systeem 397 raadselachtige digitale prints af. Die afdrukken bood Devos vervolgens aan aan gesofistikeerde 3D-printers en CNC freesmachines die er abstracte reliëfs van maakten. Soms doen die aan een doolhof denken of aan een computerkaart. Een enkele print stuurde Devos ook naar een anonieme Chinese schilder die er een kleurrijk schilderij van maakte.

Verrast door het resultaat gaf Devos aan de beeldengenerator ook de opdracht om het gelaat van AI te tekenen. De door de AI-tool gegenereerde zelfportretten vertoonden grimmige menselijke gelijkenissen, die Devos door lasers in blauwe hardsteen liet graveren.

La révolte des machines

Het werk uit 2021 vormt slechts de opstap naar de hoofdbrok van de expositie bij S&S: ‘La révolte des machines’. Begin 2023 kreeg Danny Devos van galeriehouder Walter Siemons de vraag of hij niet in dialoog wilde gaan met Frans Masereel, die in 1921 houtgravures maakte voor ‘La révolte des machines’ van Romain Rolland. Dat boek bevatte een nooit gerealiseerd filmscenario dat vertelt hoe machines en robots de wereld overnemen. S&S wilde de originele houtblokken exposeren maar zocht naar een hedendaagse update. 

Vervingen de machines in de tijd van Masereel vooral handenarbeid, dan neemt artificiële intelligentie vandaag het menselijk brein over. Op eenvoudige vraag kan AI teksten, beelden en ideeën genereren. Danny Devos nam de proef op de som en vroeg om nieuwe beelden bij ‘La révolte des machines’ van Masereel en kreeg prompt 33 intrigerende composities, evenveel als er oorspronkelijk houtgravures waren.

De nieuwe beelden tonen de meest vreemde machines in complexe stadszichten. De zwart-witte expressieve graveerstijl van Masereel schemert er nog in door, maar dan in een onontwarbaar perspectief. Als toetje creëerde Devos nog twee robots die in het boek van Masereel opduiken: de vervaarlijk ronddraaiende Marteau Pilon en het olijke danseresje Aviette, die op geregelde tijden hun kunsten vertonen.

De fusie van artificiële intelligentie en kunst, de kruising van Frans Masereel, Danny Devos en AI levert een verrassend coherente tentoonstelling op, waarbij techniek en ideeën harmonieus in elkaar overgaan. Tegelijk is het een behoorlijk verontrustende expositie, waar niet meer duidelijk is wie de touwtjes in handen heeft.

Eddy Ausloos, inleider en eigenaar van de authentieke blokken van Frans Masereel, gaf toe de draad kwijt te zijn. “Hebben de computers menselijke trekken gekregen of is de mens op weg een computer te worden”, zo vroeg hij zich af. De expo geeft sterke stof en beelden om daarover na te denken.