Danny Devos toont de fascinatie voor misdaad in zijn werk: “Er is een verwantschap tussen seriemoordenaars en kunstenaars”

“Ik wil kunstwerken maken die dezelfde impact hebben als een auto-ongeluk”, zegt Danny Devos, een van de radicaalste Belgische kunstenaars. In een expo in Gent blikt hij tegelijk terug en vooruit.

Jozefien Van Beek

De titel van de tentoonstelling Fantastic voyage through the body of an artist – een verwijzing naar een scifi-film uit 1966 – verraadt het al: het lichaam staat centraal in de expo van Danny Devos. Hij werd in de jaren tachtig berucht vanwege erg fysieke performances (denk: punaises, schuurpapier, boormachines en messen). 

In Kiosk, de tentoonstellingsruimte van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) in Gent, waar Devos beeldhouwen volgde, keert hij terug naar zijn allereerste studentenperformance uit 1979. “Er was een feestje,” zegt Devos, “en ik had een gang gemaakt met vezelplaten, waar al wie naar de fuif wilde doorheen moest.” De vloerplaat steunde deels op bierbakken en deels op de kunstenaar, die eronder lag. Aan de muur hing de uitleg van de onaangekondigde performance: “Onder deze vloer ligt Danny Devos. Uw aanwezigheid zorgt ervoor dat hij zowat doodgedrukt wordt.” Het geeft aan hoever de kunstenaar zichzelf dreef, tot hij in 2013 een zwaar fietsongeluk had en niet langer op zijn lichaam kon vertrouwen.

Verlengstuk van het lichaam

Van de meeste performances van Devos bestaat geen registratie. Daarom begon hij een paar jaar geleden maquettes te maken. In Gent is nu de miniatuurversie van zijn eerste performance te zien: een kleine Devos onder een vloerplaat.

Zijn zeer fysieke performances contrasteren met zijn fascinatie voor het digitale en artificial intelligence (AI) – een interesse die hij overigens deelt met zijn vrouw, kunstenaar Anne-Mie Van Kerckhoven. De twee uitersten komen samen in de maquettes, die hij maakt met een 3D-printer en een lasersnijder. Zelf ziet hij daar geen tegenstelling in. “Dat gereedschap zie ik als het verlengde van mijn lichaam, een bionische verbetering.” Hij wijst naar een maquette waaraan hij drie maanden werkte. “Als ik die figuur uit marmer had gekapt, was ik even lang bezig geweest.”

Bovendien gebruikt Danny Devos AI om te onderzoeken wie hij is. Hij vroeg om een poster te maken voor een tentoonstelling van kunstenaar Danny Devos in negentien prestigieuze internationale musea, zoals Tate Modern en Centre Pompidou. Het resultaat zijn kleurige affiches in de huisstijl van de musea, een grappige persiflage op de kunstwereld. Devos liet ze in een aantal Belgische en Nederlandse steden ophangen, als een uitnodiging voor een expo die nooit zal plaatsvinden. In Kiosk is de inkomhal ermee bekleed. Opvallend: op bijna alle posters kreeg de kunstenaar een vrouwelijk gezicht. “AI zal geleerd hebben dat er tegenwoordig meer jonge vrouwen tentoongesteld worden dan oude witte mannen”, zegt Devos.

Ted Bundy

Elders in de expo staat de Tower of crime. De sculptuur is Danny Devos ten voeten uit, letterlijk: de toren is even groot als de kunstenaar. “Soms spreekt men van je gewicht in goud,” zegt Devos, “dit is mijn hoogte in boeken over misdadigers.” Het zijn biografieën van onder anderen de Boston Strangler, de Beast of Jersey en de Torture doctor.

Lees ook Expo over de spanning tussen schoonheid en destructie 

En zo komen we uit bij Devos’ andere grote obsessie: misdaad. “Er is een psychologisch verwantschap tussen kunstenaars en seriemoordenaars”, zegt hij. Zijn eerste tentoonstelling, midden jaren tachtig, ging over Ed Gein, de moordenaar op wie films als Psycho, The silence of the lambs en The Texas chain saw massacre gebaseerd zijn. Gein groef lijken op om kledingstukken te maken van de huid. Devos maakt rubberen afdrukken van zijn eigen handen en naait ze tot handschoenen, zoals Gein deed. “De kunstenaar en de moordenaar werken vanuit eenzelfde onweerstaanbare drang”, zegt hij. “Alleen is de output bij de kunstenaar kunst en bij de moordenaar is het resultaat strafbaar.”

In dezelfde reeks hoort het werk Burn Bundy Burn, een sculptuur van een elektrische stoel, gemaakt van de motorkap van een Volkswagen – de seriemoordenaar Ted Bundy reed rond in een gestolen exemplaar van dat merk. De titel verwijst naar wat de massa buiten stond te joelen toen hij geëxecuteerd werd. 

Sterk is ook de reeks werken met de naam Bastard Art Gruppe. “In 2006 opende ik de fictieve galerie Bastard Art Gallery door een put te graven”, zegt Devos. “Maar in de kunstwereld nam niemand die put serieus.” Dus begon hij de Bastard Art Gruppe, naar analogie met de Baader-Meinhof Gruppe. Devos liet zich door een professionele kapster transformeren tot de verschillende leden van de Duitse, linkse terreurorganisatie. De foto’s van “Ulrike Meinfuchs”, “Gudrun Fuchslein”, “AndreVos Baader” en “Jan-Carl Voske” hangen hier aan de muur, samen met een affiche van hun ‘acties’: “driedubbele overval waaronder het ReforMuhka” en “bevrijding van Luc Thuismans uit AuschWiels”.

Soms moet je geweld gebruiken om te bereiken waarin je gelooft, meent Devos. “Vandaar de rolverwisseling in dit werk. Desnoods zal ik mijn plaats in de kunst met geweld opeisen.”

Fantastic voyage through the body of an artist, tot 9 juni, Kiosk, Gent.