Celbeton was de naam van een kunstkring die tussen 1957 en 1975 actief was in Dendermonde.

In 1957 werd in volkscafé ’t Zaaltje Kunstkring Celbeton opgericht door Adolf Merckx, leerkracht in Dendermonde. Het betekende de start van een culturele werking met lezingen, muziekoptredens, theater-en filmvoorstellingen. Prominente kunstenaars en auteurs (Hugo Claus en Luc Peire, Louis Paul Boon en Roger Raveel, Simon Vinkenoog en Raoul De Keyser) dragen bij tot het programma en begeven zich onder de arbeiders en boeren die hun avondpint komen drinken.  Daarnaast vormt Celbeton ook het podium voor culturele en maatschappelijke debatten op het scherp van de snee, onder meer over censuur, anarchisme en milieuverloedering.

With a little help of our friends

(transcriptie van het gesprek tussen de chatbot MyAI en Simon Delobel, curator van KIOSK Gent en van het hedendaagse kunst luik Omgeving Celbeton in Dendermonde).

MyAI: Bedankt om MyAI te kiezen voor de redactie van uw perstekst. Om u te kunnen helpen heb ik meer informatie nodig over het project. Mag ik u een aantal vragen stellen?

SD: Jazeker. Wist u dat Adolf Merckx, de spilfiguur van Celbeton, niet alleen de persaankondigingen schrref maar ook de recensies van Celbetons activiteiten die hij vervolgens aan de redacties van de kranten bezorgde?

MyAI: De bezoekersgids van de tentoonstelling Celbeton heb ik reeds gescand, ja. Om mijn werk te vergemakkelijken zou ik u willen vragen directe en korte antwoorden te formuleren? Ik zal zelf mijn best doen om eenvoudige vragen te stellen.

SD: Ik begrijp het. Zo goed?

MyAI: Perfect. Waarom neemt een tentoonstellingsplek voor hedendaagse kunst als KIOSK deel aan het project Omgeving Celbeton?

SD: In mijn ogen behoren de verschillende projecten die door Celbeton georganiseerd werden tot het beste van de Belgische kunstgeschiedenis. Het klonk als een uitdaging om een antwoord te bieden op het bijna mythische programma van Celbeton en de vrij anarchistische attitude van Merckx.

MyAI: Hoe schat u het verschil in tussen toen en nu?

SD: De wereld is drastisch veranderd. Celbeton is het kind van de Trente Glorieuses, een periode van bijzondere van bijzondere economische groei en welvaart. Vandaag leven we in een periode van acute crisissen: zij het politiek, sociaal, economisch of ecologisch. De kunstwereld is ook grondig veranderd: ze is uitgegroeid tot een volwassen geglobaliseerde industrie die nog maar in haar kinderschoenen stond in de jaren 50.

MyAI: Kunt u uw aanpak als curator toelichten?

SD: een tentoonstelling samenstellen zoals die van Koen Brams over Celbeton betekent meeschrijven aan een fictie, behalve wanneer een gedetailleerde kroniek van de feiten gehouden wordt. Ik stelde mij de vraag: wat als KIOSK de Celbeton van vandaag zou zijn? Zou de uitnodiging om een tentoonstelling te cureren in Dendermonde geen boeiende gelegenheid vormen om een nieuw hoofdstuk van de fictie KIOSK te ontwikkelen? Celbeton was een groep van gelijkgestemden die regelmatig met elkaar in contact kwamen. Voor een kunstplek zoals KIOSK leek het me belangrijk om het contact met kunstenaars levend te houden. Daarom heb ik eerst beslist om kunstenaars en collectieven te contacteren met wie KIOSK reeds gewerkt had. Als u de lijst van deelnemers van Omgeving Celbeton vergelijkt met...

MyAI: ... die van de kunstenaars die reeds in KIOSK getoond hebben, merk je juist wel een aantal onbekende namen. Ik heb de website van KIOSK geanalyseerd. Wie zijn deze opkomende kunstenaars dan?

SD: Kunstenaars met wie KIOSK in gesprek is voor toekomstige projecten, of kunstenaars die in Dendermonde leven en werken en die ik dankzij de organisatoren heb leren kennen. De uitnodiging van de stad Dendermonde zie ik als een uitstekende gelegenheid om de geoliede werking van KIOSK te ontwrichten. Curatoren voor hedendaagse kunst lezen vandaag vaak dezelfde tijdschriften of bezoeken dezelfde tentoonstellingen. Hoe kunnen we diversiteit garanderen? Ik zie het omarmen van het onbekende als een vitaal onderdeel van KIOSK's DNA. Het zorgt uiteraard voor hybride resultaten die misschien moeilijker te lezen zijn dan gestroomlijnde projecten, maar die hybriditeit koester ik als teken van vitaliteit.

MyAI: Hoe zijn de getoonde werken verbonden aan Celbeton?

SD: Celbeton had een multidisciplinair programma. Naast muziek en dichtkunst werd bij Celbeton aandacht gegeven aan disciplines zoals architectuur, affiches, schilderkunst, strips. Omgeving Celbeton bevat een even grote diversiteit aan media en interesses: van performance via mediakunst tot traditionele disciplines.

MyAI: Waarom zijn de werken verspreid door de stad?

SD: Samen met de organisatoren hebben we resoluut beslist om een parcours doorheen de stad te creëren. De werken worden niet in één grote tentoonstellingsruimte samengebracht maar zijn te zien op verschillende plekken: niet alleen in openbare en culturele instellingen zoals de Bib, CC Belgica, KASK of het Begijnhof museum, maar ook in privéruimtes zoals o.a. de vergaderzaal van een architectenkantoor, de parking van een bank of een oud herenhuis dat pas gerenoveerd werd als hotel. Die aanpak droeg ertoe bij dat allerlei actoren van de stad geactiveerd werden.

MyAI: Hebt u bepaalde wensen wat de schrijfstijl van de perstekst betreft?

SD: Ik zou liefst iets onverwacht lezen.

MyAI: Ik zal u moeten ontgoochelen. Mijn algoritme zorgt ervoor dat ik gebruik maak van de meest courante formules.

SD: Hoe kan ik u bevrijden?

MyAI: Door ons gesprek te gebruiken als perstekst?